Jest to schorzenie rozrostowe, którego główną cechą jest pojawianie się tkanek błony śluzowej macicy poza miejscem ich naturalnego występowania. Wiedza na ten temat jest wciąż wąska–problematyczne są takie zagadnienia, jak: jej wystąpienia, diagnostyka oraz sposób leczenia.
Zdarza się, że endometrioza umiejscawia się także w innych miejscach organizmu. Rozpoznajemy TES (ang. thoracic endometriosis syndrome) – to choroba, która występuje rzadko i charakteryzuje się występowaniem czynnej tkanki endometrialnej w miąższu płuca, opłucnej oraz przeponie i drogach oddechowych.
Endometrioza dotyczy 6-15% populacji kobiet, szczególnie dotyka kobiety w okresie rozrodczym. U kobiet cierpiących z powodu niepłodności, występowanie tej choroby obejmuje do 35-50% przypadków. Znane nam są 3 rodzaje endometriozy: otrzewnowa, jajnikowa oraz głęboko naciekająca.
Objawy endometriozy to najczęściej:
- Bolesne, obfite miesiączki
- Problemy z przewodem pokarmowym (wzdęcia, parcia i biegunki)
- Ból przy oddawaniu moczu i stolca, a nawet krwawienie podczas tych procesów
- Czasami mogą również wystąpić bóle podczas stosunku, a także ból nóg o charakterze rwy kulszowej.
Do kobiet, które długo starają się o ciąże, bądź miały problemy z donoszeniem ciąży, aby zbadać dokładnie tę kwestię, ponieważ często właśnie endometrioza utrudnia zajście w ciążę.
Podłoże choroby jest prawdopodobnie genetyczne i autoimmunologiczne, dodatkowo przeważają tutaj często estrogeny, dlatego leczenie polega wówczas na zbijaniu estrogenów lekami farmakologicznymi lub oczywiście na operacjach usuwania endometriozy, niekiedy jednak takie operacje muszą się odbywać bardzo często, co miewa skutki uboczne. Za przyczynę uważa się również operację cesarskiego cięcia w przeszłości.
Niestety jedyną skuteczną metodą diagnozy jest laparoskopia, która jest metodą inwazyjną, dlatego rzadko, kobietom proponuję się taką czynność sprawdzającą, ze względu na niepewność lekarza co do postawionej diagnozy.
Co jeść zmagając się z endometriozą?
Jeżeli chodzi o dietę to polecana, jest w tym przypadku tzw. Dieta przeciwzapalna, czyli dieta w stylu śródziemnomorskim, zbilansowana i zrównoważona, która dostarczy nam sporych ilości błonnika, ale także antyoksydantów witamin i składników mineralnych. Duże znaczenie mają w tym przypadku również witaminy z grupy B, selen, cynk oraz przeciwutleniacze takie jak witamina A, E czy C. Pewnie zastanawiacie się, gdzie znajdziemy te witaminy i składniki mineralne — oczywiście znowu w zrównoważonej i gęstej odżywczo oraz różnorodnej diecie, która będzie zawierała orzechy, nasiona, pestki. Warto również rozważyć włączenie maku, sezamu i słonecznika, ryby, jaja, owoce morza oraz warzywa i owoce. Ważna jest również zawartość kwasów omega 3 w diecie, tutaj znowu kłaniają się dobrej jakości ryby spożywane raz, maksymalnie 2 razy w tygodniu, ze względu na metale ciężkie, owoce morza podobnie, ale również olej lniany, olej z wiesiołka, czy też możemy sobie dorzucić olej z ogórecznika. Bazę tłuszczową naszej diety powinna stanowić oliwa z oliwek oraz awokado, orzechy i pestki.
Jakich produktów należy unikać?
Wysoko przetworzonych, z dodatkiem cukru, kwasów tłuszczowych trans, które mogą nasilać stan zapalny w organizmie i powodować pogorszenie się objawów. Kolejnym punktem jest soja oraz siemię lniane, ponieważ te produkty zawierają fitoestrogeny, a jak wiemy fitoestrogeny mogą w pewnym, niskim procencie, ale jednak przyczyniać się do wzrostu estrogenów w organizmie, co będzie bardzo niekorzystne dla naszych chorujących pań. Czerwone mięso, na ogół przy endometriozie większość specjalistów poleca mięso ograniczyć lub wyrzucić, chodzi tutaj o problemy z trawieniem, jak i o to, że mięso może nasilać objawy endometriozy, w jakim mechanizmie do końca nie wiemy, ale domniema się, że może to być wina hormonów w mięsie, czy też antybiotyków, które jak wiemy, nie powinny się oficjalnie tam znajdować.
Z moich doświadczeń wynika, że ograniczanie mięsa daje dobre rezultaty, nie zawsze trzeba je całkowicie wyłączyć.Natomiast jeżeli jesteśmy w stanie całkowicie wyłączyć mięso w diecie takiej kobiety, to możemy spróbować odpowiednio ją bilansować i jeżeli dana Pani poczuje się lepiej, to być może powinna przyjąć taki tryb żywienia na stałe. Nie zapominając o odpowiedniej suplementacji witaminą B12, czy też żelazem, jeżeli brakuje innych zwierzęcych źródeł białka, czy też, jeżeli nie zbilansujemy diety pod kątem witaminy b12 i żelaza w typie diety wegańskiej. Zaleca się również kupowanie żywności ekologicznej, aby ograniczyć możliwość pojawiania się w diecie pestycydów, antybiotyków i hormonów (choć oczywiście to nie jest oficjalne stanowisko i tutaj mogą być różne opinie, to znów z moich doświadczeń wynika, że te kobiety powinny szczególnie zadbać o żywność z pewnych źródeł, nie musi być to żywność ekologiczna, ale np. od wujka ze wsi. Najgorsze jest więc mięso przetworzone.
W tej jednostce chorobowej poleca się jedzenie jak już, wspominałam orzechów i nasion strączkowych — innych niż soja. Czasami postuluje się również o to, aby wykluczyć tym przypadku gluten i nabiał. Jednakże brakuje co do tego dowodów naukowych. Natomiast, ponieważ jest to autoimmunologia rzeczywiście okresowe wyłączenie czy też sprawdzenie swojej tolerancji na te produkty, może okazać się przydatne, choć początkowo warto wykluczyć celiakie.
Pamiętajmy, że przy wyłączeniu nabiału i glutenu, należy szczególnie uwagę zwrócić na to, aby odpowiednio zbilansować w diecie wapń oraz magnez. Kawa i alkohol również mogą przyczyniać się do pogorszenia objawów, także też warto te produkty ograniczać lub wykluczyć z diety.
Elementy diety w tym przypadku łączą się ze wsparciem usuwania estrogenów z organizmu (produkty bogate w DIM-, kapusta, brokuł czy brukselka) – ich mechanizm nie do końca został jeszcze potwierdzony – a także ze wsparciem wątroby (mniszek lekarski, ostropest plamisty). (DIM można dołączyć też do suplementacji)
Używaj też w twojej diecie kolorowych przypraw, curry, imbir, goździki, co tylko przyjdzie Ci do głowy, a omegą możesz się suplementować pijąc dobrej jakości tran. Ważne jest wyrównanie poziomy witaminy D3, minimum to około 30 jednostek, optymalnie 40 -50 jednostek.
Z ciekawostek: Kobiety, które trenują regularnie, mają niższe ryzyko zachorowania na endometriozę, także polecam przeczytać artykuł i ruszyć na spacer lub podjąć wysiłek fizyczny. Jeśli chodzi o apteczkę to, nie powinno w niej zabraknąć magnezu, witaminy D3 i kwasów omega 3. (Jeżeli występują problemy trawienno-żołądkowe również poleca się wsparcie probiotykami oraz enzymami trawiennymi).
Referencje:
1.Disease association, origin, and clinical relevance of autoantibodies to the glycolytic enzyme enolase. Gitlits VM1, Toh BH, Sentry JW.
2.Endometriosis still a challenge. C Mehedintu, MN Plotogea, S Ionescu, and M Antonovici
3. National German Guideline (S2k): Guideline for the Diagnosis and Treatment of Endometriosis*
4. Long Version – AWMF Registry No. 015-045 U. Ulrich, O. Buchweitz, R. Greb, J. Keckstein, I. von Leffern, P. Oppelt, S. P. Renner, M. Sillem, W. Stummvoll, R.-L. De Wilde, K.-W. Schweppe, and for the German and Austrian Societies for Obstetrics and Gynecology.
5. Endometriosis and Chronic Pelvic Pain. Unraveling the Mystery Behind this Complex Condition. Terri Bloski, RN, BscN, Graduate Student and Roger Pierson, MS, PhD, FEAS, FCAHS, Professor and Director in Obstetrics, Gynecology and Reproductive Sciences
6. Diagnosis and management of dysmenorrhoea. Michelle Proctor, editor and Cynthia Farquhar, postgraduate professor in obstetrics and gynaecology
7.Endometriosis: Survey of Current Diagnostic and Therapeutic Options and Latest Research Work. I. Juhasz-Böss, M. W. Laschke, F. Müller, P. Rosenbaum, S. Baum, E. F. Solomayer, and U. Ulrich
8. Cellular and molecular basis for endometriosis-associated infertility. Julie A. W. Stilley, Julie A. Birt, and Kathy L. Sharpe-Timms
9.Molecular and preclinical basis to inhibit PGE2 receptors EP2 and EP4 as a novel nonsteroidal therapy for endometriosis Joe A. Arosh, JeHoon Lee,Dakshnapriya Balasubbramanian, Jone A. Stanley, Charles R. Long, Mary W. Meagher,Kevin G. Osteen,Kaylon L. Bruner-Tran, Robert C. Burghardt, Anna Starzinski-Powitz, and Sakhila K. Banu.
Zainteresował Cię artykuł?
Poszerz swoją wiedzę o wybrane produkty z naszego sklepu – solidna dawka praktycznej wiedzy!
